XX. mendeko Euskararen Corpus estatistikoa
Testuingurua
Eguraldia biguntzen joan zan neurrian alde egin zuten, emendik ifaralderuntz, reno, mamut eta rinozeronte illedunek.
Tundra emen belardi eta baso biurtu zan millaka urteen poderioz eta amar milla urtetik bost millarako tarte orretan, gure baztar guztiak zugaitzez bete ziran: Urra eta aritza ziran, artearekin batera, ugarienak; ondoren zumarrak, astigarrak (
Urraren atzetik agertu zan intxa-urra eta, aritza beeruntz doala, bere ordez, pagoa.
Pagoak latiñ-itza dakar berekin,
Pagoaren aurrekoak, ordea, bertako izenak dituzte arrezkeroz.
Renoak alde egin zigun ifar-aldera eta bere ordez oreiña agertu zitzaigun baso eta oianetan; malkorretan, berriz, basauntzak eta basurdeak; gaillurretan, larrabeiak eta zaldiak bakoitza bere izenakin.
Neolitikoaren ezaugarriak auek ziran: Arri-landua, abereen eziketa, nekazaritza eta buztingintza.
Nekazaritzako erabiltzen dan aitz-urra tresna zaarra da, benetan: Urraren antzeko aitza.
Nekazari arteko izen bat badegu euskeraz,
Gaur egun
Artoa, maiza, Ameriketatik orain lareun urte ekarritako alea da,
Izen orren arrastoak diraute gure artean oraindik
.
Andik etorri zan eta, uste degu, bere jatorrizko
Zer gertatu ote da
Badirudi Ameriketako maiza agertu baño lenago, bazala gure errian ogi-motaren bat
Arta-txiki edo izkiri-beltzekin (
Ura ere
Maiza etorri danean, maiza ogi biurtzean, lengo ogiaren izena erantsi diote.
Orra bi ogi, bi arto; berria obea, eta maizak zaarragoa zan arta-txikia baztertu du gure nekazaritzatik.
Maizak arto-txikia aztu erazi eta ordañetan arto-izena beretzat artu.
Beraz,
Izan ere bada grekotarren izkerean
Bear ba'da
Dana dala,
Oraindik ere ikusten degu ogi ori errietako azoketan.
Nere aurtzaroan, 1.920..., bazan Lekeitio'n arto-laba bat eta egunero joaten nintzan, eguerdi-eguerdian, zati bero-bero bat erostera gero indiarren urdaiakin jateko.